Biuro Informacji Gospodarczej – co to jest?

Biuro informacji Gospodarczej to instytucja mająca na celu zbierać, przetwarzać i udostępniać informacje na temat zadłużenia konsumentów i przedsiębiorców. Jeżeli jako konsument zalegamy z opłatami za prąd, wodę, telefon komórkowy, internet albo zdarzyło się nam nie zapłacić mandatu za jazdę bez ważnego biletu, istnieje duże ryzyko że informacja ta trafi do Biura Informacji Gospodarczej. To samo dotyczy przedsiębiorców którzy nie regulują na czas faktur. Ich kontrahenci mogą przekazać te informacje do BIGu. Tworzony jest swojego rodzaju rejestr dłużników. Dlaczego ma to znaczenia i powinniśmy się obawiać takiej sytuacji? Ponieważ dane na temat zadłużenia są przez BIG udostępniane innym. Każda instytucja, firma która współpracuje z Biurem Informacji Gospodarczej może sprawdzić czy dana osoba lub firma jest “notowana” w BIG i jakie ma nieuregulowane zobowiązania. Na przykładzie, jeżeli chcesz kupić nowy telefon na abonament, a nie spłaciłeś wcześniejszego abonamentu, to Twoje szanse, że kolejny operator Ci zaufa i podpisze z Tobą umowę abonamentową są bardzo małe. Jeżeli jesteś przedsiębiorcą to kto wystawi Ci fakturę z odroczonym terminem płatności wiedząc, że nie płacisz swoich zobowiązań na czas.

Biuro Informacji Gospodarczej – podstawy działania

Podstawą działalności każdego Biura Informacji Gospodarczej jest ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 roku o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Ustawa ta była ostatnio nowelizowana w listopadzie 2017 roku. Ustawa z 2010 roku zastąpiła ustawę o udostępnianiu informacji gospodarczej z 2003 roku. Najstarsze biuro informacji gospodarczej ma już 17 lat. Można powiedzieć, że instytucje te wpisały się na stałe w krajobraz polskiej gospodarki. Używam liczby mnogiej ponieważ na chwilę obecną w Polsce funkcjonuje 6 biur informacji gospodarczej. Wszystkie te podmioty są prywatnymi firmami które organizują wymianę informacji gospodarczej między zainteresowanymi stronami. Co ważne, każdy z BIGów funkcjonuje oddzielnie i nie jest ze sobą powiązany. Tak naprawdę firmy te konkurują między sobą o jak największą liczbę klientów korzystających z ich bazy.By założyc tego typu firmę trzeba zgodnie z ustawą powołać do życia spółkę akcyjną z kapitałem początkowym na poziomie 4 mln zł. 

Ustawa jasno określa że do BIGu informacje o zadłużeniu może przekazywać wierzyciel i to na wierzycielu ciąży odpowiedzialność za to aby przekazywane informację były prawdziwie i spełniały warunki wskazane w ustawie. Na czym zarabia BIG? Biznes biur informacji gospodarczych polega na sprzedawaniu informacji o zadłużeniu wybranych osób lub firm. Tymi danymi są zainteresowane zarówno banki, firmy pożyczkowe jak i przedsiębiorcy którzy chcą zweryfikować wiarygodność firm z którymi współpracują. Problematyczną kwestią jest to że aby zweryfikować jak najdokładniej dany podmiot teoretycznie powinniśmy sprawdzić dane w każdy z sześciu biur ponieważ każde z nich prowadzi własny niezależny rejestr dłużników. Na szczęście niedawno zostało wprowadzone pewne ułatwienie w postaci “wniosku jednolitego”. Wniosek taki możemy złożyć w dowolnym biurze, wskazując w nim w jakich jeszcze BIGach chcemy sprawdzić dany podmiot.

Lista Biur Informacji Gospodarczych w Polsce

Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A. mający siedzibę przy ulicy Danuty Siedzikówny 12 we Wrocławiu – https://krd.pl

Biuro Informacji Gospodarczej Infomonitor S.A. mający siedzibę przy ulicy Zygmunta Modzelewskiego 77 w Warszawie – https://big.pl

ERIF Biuro Informacji Gospodarczej S.A. mający siedzibę przy Alejach Jerozolimskich 100 w Warszawie – https://erif.pl

Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych Biuro Informacji Gospodarczej S.A. mająca siedzibę przy ulicy Poleskiej 44 w Kielcach – http://www.kidt.pl/ 

Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. mające siedzibę przy ulicy Lublańskiej 38 w Krakowie – https://www.kbig.pl/ 

Bisnode Międzynarodowe Biuro Informacji Gospodarczej S.A. mający siedzibę przy placu Europejskim 2 w Warszawie – https://www.m-big.pl/ 

Aktualną listę Biur Informacji Gospodarczych działających w Polsce można znaleźć na stronie rządowej pod adresem https://www.gov.pl/web/rozwoj/wykaz-biur-wykonujacych-dzialalnosc-gospodarcza

Jak wygląda procedura dopisania?

Wiele osób może się zastanawiać czy przekazanie danych o czyimś długu jest proste i czy każdy może to zrobić. Co w przypadku gdy ktoś poda nieprawdziwe dane? Wszystkie te kwestie są regulowane w ustawie. Aby przekazać do BIG informację o czyimś zadłużeniu trzeba mieć z danym biurem podpisaną umowę. Formy tych umów są różne i zależą od konkretnego BIGu. Jeżeli już posiadamy umowę i mamy dostęp do systemu biura to przed dodaniem dłużnika musimy upewnić się że spełnimy wszystkie wymagane warunki przedstawione w ustawie. Inne warunki są przewidziane dla osób fizycznych, a inne dla przedsiębiorców. 

Jeżeli jako osoba fizyczna chcemy dopisać jako dłużnika inną osobę fizyczną, na przykład znajomego który pożyczył od nas pieniądze i ich nie oddał, to musimy posiadać wyrok sądowy z klauzulą wykonalności. Wyrok taki możemy uzyskać korzystając między innymi z e-sądu gdzie cała sprawa zostanie rozpatrzona przez internetowy sąd po złożeniu przez nas odpowiedniego zawiadomienia. Na podstawie uzyskanego wyroku możemy umieścić informację o długu. 

Inne zasady dotyczą przedsiębiorców. Jeżeli prowadzimy firmę i chcemy dopisać dłużnika to w zależności od tego czy naszym dłużnikiem jest firma czy osoba fizyczna musimy spełnić pewne kryteria. Jednym z nich jest kwota zobowiązania. Aby dopisać konsumenta jako dłużnika jego dług musi wynosić minimum 200 zł. W przypadku przedsiębiorców kwota zobowiązania musi być przynajmniej na poziomie 500 zł. Kolejnym punktem obowiązkowym jest upewnienie się że termin płatności został przekroczony o 30 dni lub więcej i że wysłaliśmy do dłużnika wezwanie do zapłaty z informacją że brak uregulowania długu w terminie 30 dni może skutkować wpisaniem informacji o zadłużeniu do biura informacji gospodarczej. Jeżeli nawiążemy współpracę z którymś z biuro to na pewno otrzymamy wzór wezwania jakie otrzymaliśmy. 

Co w przypadku gdy ktoś umieści informację o czyimś długu nie wypełniając powyższych kryteriów?  Osoba lub firma niesłusznie dopisana może zgłosić sprzeciw do biura które opublikowało informację o zadłużeniu. Po otrzymaniu sprzeciwu biuro informacji gospodarczej “zawiesza” taki wpis do wyjaśnienia całej sytuacji. Najczęściej BIG poprosi wierzyciela o przesłanie dokumentów potwierdzających słuszność wpisania dłużnika do bazy. Jeżeli wpis okaże się bezpodstawny to zostanie on usunięty, a wierzyciel naraża się na karę grzywny do 30 tys. zł. Taka sama kara grozi wierzycielowi który pomimo tego że dług został uregulowany nie usunął wpisu z biura informacji gospodarczej.

Jak sprawdzić czy ktoś jest dłużnikiem w BIG?

Podobnie jak w przypadku umieszczeniu informacji o czyimś zadłużeniu tak samo w przypadku sprawdzenia czy ktoś jest dłużnikiem procedura jest zależna od tego czy dokonujemy sprawdzenia jako konsument czy przedsiębiorca i kogo chcemy sprawdzić.

Jeżeli jesteśmy osobą fizyczną to po zawarciu umowy z odpowiednim biurem możemy sprawdzać dowolne firmy. Po prostu logujemy się na konto, wpisujemy NIP firmy którą chcemy sprawdzić i po chwili otrzymujemy raport zawierający informacje czy dana firma jest dłużnikiem czy nie. W zależności od biura taka usługa jest zawarta w ramach abonamentu lub jest możliwa za jednorazową opłata. Jako konsument nie mamy możliwości sprawdzać zadłużenia innych konsumentów. Niektórzy zastanawiają się po co konsument miałby sprawdzać firmy skoro najczęściej to właśnie firmy są narażone na to że klienci im nie płacą za wykonaną usługę bądź towar. Dla osoby fizycznej raport z BIG również może być przydatny w konkretnych sytuacjach. Wyobraźmy sobie sytuację gdzie kupujemy mieszkanie i musimy podpisać umowę i wpłacić pieniądze kiedy jeszcze budynek nie jest gotowy. Warto sprawdzić dewelopera odpowiedzialnego za budowę w biurze informacji gospodarczej czy czasem nie jest zadłużony na jakieś duże kwoty. Jadąc na wakacje, możemy sprawdzić, czy biuro podróży, z którym planujemy wycieczkę nie jest dopisane jako dłużnik. Informacja o tym że dana firma nie jest wpisana jako dłużnik nie da nam 100% pewności, że wszystko jest ok ale na pewno w przypadku gdy dostaniemy informację że dana firma jest dłużnikiem pozwoli nam się zastanowić nad całą sytuację i być może skorzystać z innego biura podróży lub kupić mieszkanie u innego dewelopera. 

W przypadku gdy prowadzimy firmę i jako firma podpiszemy umowę z biurem informacji gospodarczej to zyskujemy możliwość sprawdzania zarówno firm jak i konsumentów. Tutaj bardzo ważna uwaga. Jeżeli chcemy sprawdzić osobę fizyczną to musimy mieć jej pisemną zgodę na sprawdzenie jej w BIG. Firmy możemy sprawdzać dowolnie, natomiast osoby fizyczne tylko za ich wiedzą i zgodą. Wielu z nas nie jest świadomych, ale takie zgody jako konsumenci udzielamy bardzo często podpisując umowy na abonament komórkowy, internet, zakupy na raty czy występująć o pożyczkę bądź kredyt. Większość firm sprawdza swoich klientów przed udzieleniem im jakiejś formy odroczonej płatności. Większośc umów ma informację o naszej zgodzie na sprawdzeni nas w Krajowym Rejestrze Długów, Infomonitorze i Erifie. Firmy chętnie korzystają z usług biur informacji gospodarczych ponieważ pozwala im to na zminimalizowanie ryzyka. Jeżeli sprawdzamy naszych klientów zanim sprzedamy im towar na fakturę z odroczonym terminem płatności to mamy szansę uniknąć kredytowania zadłużonych firm. Chyba nikt z nas nie przekazałby komuś towaru wartego parę tysięcy złotych gdyby wiedział że ten ktoś 3 miesiące temu wziął podobny towar w innej firmie i za niego nie zapłacił.

Inne usługi Biur Informacji Gospodarczych

Poza opisanymi powyżej podstawowymi usługami jakimi jest sprawdzanie czy ktoś jest dłużnikiem oraz możliwość przekazywania informacji o czyimś zadłużeniu biura informacji gospodarczej świadczą również inne usługi. Katalog usług może się różnić w zależności od konkretnego biura. Możemy tam znaleźć na przykład:

• pieczątki prewencyjne – pieczątki na których widnieje informacja że brak zapłaty zobowiązania może skutkować wpisem jako dłużnik do danego biura.
• wysyłka wezwania do zapłaty do dłużnika w naszym imieniu przez BIG
• monitoring wybranych firm – dostajemy automatyczne powiadomienia gdy firma przez nas monitorowana zostanie wpisana jak dłużnik

Jak sprawdzić siebie w Biurze Informacji Gospodarczej?

Ustawa przewiduje dla każdego możliwość sprawdzenia jakie informacje na nasz temat mają poszczególne BIGi. Raz na pół roku takie sprawdzenie jest bezpłatne. W przypadku najstarszego i największego biura informacji gospodarczej jakim jest Krajowy Rejestr Długów w tym miejscu opisaliśmy jak dokonać takiego darmowego sprawdzenia krok po kroku. Pozostałe biura również to umożliwiają.

Niewątpliwie usługi jakie świadczą biura informacji gospodarczej na naszym rynku są bardzo potrzebne i w znacznym stopniu pozwalają unikać nierzetelnych kontrahentów. Słabością naszego systemu może być rozproszenie tych baz. Obecnie mamy do czynienia z sytuacją gdzie funkcjonuje 6 niezależnych rejestrów dłużników i każdy z nich może zawierać inne informacje. W jednym weryfikowana firma nie będzie figurowała jako dłużnik natomiast w 3 kolejnych tym dłużnikiem już będzie. Istnieje ryzyko, że możemy sprawdzić firmę akurat w tym biurze które nie ma informacji o tym że dana firma to dłużnik. Wydaje się, że o wiele bardziej skuteczne byłoby rozwiązanie gdzie mamy jeden rejestr który zawiera kompleksowe dane. Na chwilę obecną namiastką takiego rozwiązania jest „wniosek jednolity” który umożliwia sprawdzenia wybranej firmy we wszystkich biurach jednocześnie. Wniosek składamy w jednym biurze a ono w naszym imieniu pyta o sprawdzaną firmę w pozostałych BIGach.

Podsumowując, dbajmy o to by nasze zobowiązania spłacać na czas by nie okazało się pewnego dnia że trafimy do rejestru dłużników prowadzonego przez któreś z biur informacji gospodarczej. Pamiętajmy też o tym, że jeżeli mamy powierzyć jakiejś firmie nasze pieniądze lub planujemy z kimś robić biznes to możemy w łatwy sposób sprawdzić czy nie jest on czasem dłużnikiem który notorycznie nie spłaca swoich zobowiązań.